De eerste twee reviews van het nieuwe boek “Coachen met paarden, de wijsheid van de kudde” zijn binnen.
Lees ze hier.
"Voor de woorden is alles al gebeurd"
13 maart 2020
Leontine
Of je nu paardencoach bent of niet, de volledig herziene editie van het boek ‘Coachen met paarden – de wijsheid van de kudde’ van Ruud Knaapen, is geen gemakkelijk boek. Maar de mate waarin je in staat bent de inhoud te ‘begrijpen’, heeft meer te maken met de mate waarin je bereid en in staat bent je te laten veranderen dan met je kennisniveau.
Een boek dat de wijsheid van paarden samenvat in de zin ‘kijk niet naar mij, kijk naar waar ik naar wijs’, laat zich niet begrijpen door te kijken naar de woorden, naar wat er precies geschreven staat en hoe dat zich verhoudt tot andere woorden en theorieën. Het boek zegt in alles: ‘kijk niet naar mij, kijk naar waar ik naar wijs’.
Als je dan door de ogen van de auteur en door de ogen van het paard meekijkt, dan ontvouwt zich een wijsheid die – eenmaal herkend – je blik op de wereld van alledag blijvend verandert. De geformuleerde beginselen van de kudde stellen de werkelijkheid centraal:
Er is ordening; de werkelijkheid ordent de kudde
De kudde draagt; erkennen dat je meedraagt is een oplossende realiteit
Kuddes zijn (“a priori”) compleet: de werkelijkheid zoals die geschonken is, is jouw innerlijke kudde
Die werkelijkheid waar we als mensen zo gemakkelijk wat van vinden, waar we invloed op uit willen oefenen en controle, die werkelijkheid is al in harmonie met zichzelf. Paarden nodigen je uit om jezelf niet langer buiten die werkelijkheid en buiten die harmonie te plaatsen. Om al je ideeën, verlangens, verhalen en oordelen over die werkelijkheid op te geven.
De zin uit het boek die daar voor mij het meeste naar verwijst is: “Maak het verschilloos.” Bij het schrijven van die woorden, voel ik wat ik steeds voel als ik deze wijsheid nader: een onverklaarbare hoeveelheid angst. Zo spannend is het om je over te geven aan de werkelijkheid, om er werkelijk niets meer tussen te plaatsen en de harmonie op te merken die, in de woorden van de auteur, “al voortdurend het geval is”.
Soms denk ik dat we misschien wel banger zijn voor geluk en lichtheid van leven dan voor het donker dat huist in onze verhalen. Terwijl het essentieel is voor iedere (paarden)coach, iedere teamleider, iedere ouder, iedere professional en ieder mens om de ware aard van de werkelijkheid te (h)erkennen en te zien hoe deze zich “iedere seconde opnieuw” aan ons toont: roerloos en aan de woorden vooraf. “Het is stil, midden in dit.” De zin die verwijst naar de peilloze diepte van een paardenoog, en van het leven.
Het herkennen van die werkelijkheid is essentieel om het simpele feit dat je alleen dan de wijsheid vindt om te weten wat gaat en de levenskracht om die wijsheid vorm te geven. Of vinden wijsheid en levenskracht jou? ‘Coachen met paarden – de wijsheid van de kudde’ is allereerst een boek over het leven, en pas in tweede instantie een boek over paarden en paardencoaching. Om die reden is het een boek voor iedereen die – met de stroom mee – wil leven (en werken, leiden, coachen).
Met een buiging voor de auteur en voor iedere lezer die bereid is zich te laten raken, opnieuw en opnieuw en opnieuw.
Tekst tussen aanhalingstekens zijn citaten uit het boek of op andere momenten door de auteur geuite woorden over (de inhoud van) het boek. Eventuele misinterpretaties zijn volledig voor mijn rekening.
Foto: deel van de kaft van het boek, schilderij van Silvana Amodio
Mosterd na de maaltijd, een boek over Systemische Paardencoaching na mijn Wind-opleiding? Of een boek om daarna in mijn buurt te hebben, voor de energie die ervan uit gaat? Het laatste natuurlijk!
Mijn review: voor het Veld, voor de paarden, voor de kudde. Voor jou, Ruud Knaapen.
Het vak paardencoaching maakt een zeer snelle ontwikkeling door. Ruud herschreef vorig jaar zijn eerste boek over Coachen met Paarden dan ook helemaal. In dit volledig herziene boek (2020) neem ik die beweging waar: van kaders voor houvast en fundament, naar vertrouwen in de bron, via de wijsheid van de kudde.
Je krijgt in dit boek eerst uitgebreide uiteenzettingen. Paarden waren hier eerder dan wij, schrijft Ruud, en illustreert daarmee meteen belangrijke ordeningsprincipes van het systemisch werk met paarden, waarover hij in het eerste deel van het boek meer uitleg geeft.
Systemische paardencoaching begint dan ook bij het paard, bij wie bindingsdrang een natuurlijke beweging is, en waardoor een sessie op gang kan komen. Wat voor mensen en kuddes beide geldt: ze willen compleet zijn.
Het systemisch gedachtegoed is de impuls geweest om verder onderzoek te doen naar 'het krachtenveld van het geheel’. Nieuw in dit boek zijn ook een vijf-tal beginselen die van toepassing zijn op de (innerlijke) kudde, herleid uit waarneming uit de praktijk. Het paard kan met zijn fijngevoelige natuur inzicht geven over de systeemdruk, waarmee mensen belast zijn door persoonlijke ervaringen, geërfde ervaringen uit het systeem van herkomst. Welke ook die in organisaties kunnen zorgen voor miscommunicatie, stagnatie of zelfs zicht op eindigheid. Ruud leert ons dat het paard boven alles wil harmoniseren. Het kan ons attent maken op patronen, symptomen en dynamieken die de vitaliteit van mens of systeem ondermijnen.
Het hoofdstuk over de potentie in het trauma is vrij conceptueel over de mogelijkheid van overgave (aan de pijn) om trauma’s op te lossen. ’Alles is er al’ in een ultiem en uiterst moment van harmonie in een sessie met paarden. De onmiddellijke weg noemt Ruud dat. Hij zet wel aan om het potentieel van de kudde verder te onderzoeken. Er valt nog veel te leren over het zelfregulerend vermogen en de wijsheid van ons lichaam bij trauma-verwerking.
De basishouding van de coach in dit systemische werk met paarden is vooral dienend. Met precisie geeft Ruud aan hoe de coach interventies kan doen. De begeleider is een ontvanger van informatie, die door de client vooralsnog niet gezien of ervaren is. Met een systemische interventie kan een vraag of thema ‘boven-persoonlijk’ worden. Wat als een last werd ervaren kan dan een enorme verruiming betekenen.
In dit boek, dat geschreven is voor de paardencoach die systemisch wil werken, komt naast kennis over de aard van het paard ook een Ode aan het Paard over de drempel. Als het aan Ruud ligt, leren deze coaches begeleiden door de ogen van het paard en door de ogen van de hele kudde. Je leest mee in voorbeelden uit de praktijk, die soms heel helder zijn en soms ook als een open einde voelen. Daarin ervaar je dat - woordeloos - die ene belangrijke beweging gemaakt wil worden. Met prikkelende uitnodigen kun je zelf verder onderzoeken.
Deze volledig herziene editie van het boek Coachen met Paarden is geen eenvoudig boek, met soms wat zwaarwichtige zinnen en alinea's die naar mijn idee niet altijd op een logische plek staan. Wel nodigt het je uit om je begrippenkaders te herzien én aan te vullen, te onderscheiden én onthecht te werk te gaan. En vooral, je gewaar te worden van dat er altijd iets groter is dan jijzelf. Dat de kudde draagt: verschil-loos en oordeel-loos; een wijsheid die vraagt om te (h)erkend te worden.
Een inspirerend vakboek voor paardencoaches die zichzelf willen uitdagen om verdieping en verruiming in de verbinding in hun werk met paarden te vinden.